Manifesto espresso

Yparhei elpida μίστερ πρέζιντεντ;?;


Στην αρχή έμοιαζε με βαριά απειλητική συννεφιά στον ορίζοντα. Τώρα ξαφνικά(;), είναι κανονική θύελλα σε πλήρη εξέλιξη και ισχύ.
Να πρόκειται για αναζωογονητικό μπουρίνι; ή μήπως κάτι πολύ παραπάνω;
•Η ιστορία με τα ορυκτά καύσιμα φτάνει οριστικά σε ένα τέλος. Δεν υπάρχουν αρκετά ούτε για τα παιδιά μας, ας μη μιλάμε για εγγόνια και μακρινούς απογόνους.
•Η παγκόσμια θέρμανση δεν είναι υπόθεση και νοητικό πείραμα. Είναι προβλέψιμη, σχετικά μετρήσιμη, έχει πάρει μπρος και κανείς δεν ξέρει τις ακριβείς συνέπειες. Οι γνώσεις μας δεν είναι επαρκείς για τη περιγραφή κάποιας λύσης.
•Ο τρόπος που παράγουμε (και καταναλώνουμε) τροφή έχει πολλά προβλήματα. Να παραθέσω μερικά. Κατ’ αρχήν δεν αρκεί για όλους. Στα μέρη του πλανήτη που δεν πεινάμε, πετάμε καθημερινά τόνους (500 γρ. κάθε Έλληνας) στα σκουπίδια. Η καλλιεργήσιμη γη έχει στραπατσαρασιστεί ανεπανόρθωτα (στην Αυστραλία ερημοποιείται ο βασικός σιτοβολώνας της ηπείρου με μη αναστρέψιμο τρόπο). Στη Ιαπωνία προσέχουν σαν κόρη οφθαλμού τα πλούσια δάση τους και ταυτόχρονα εισάγουν (ακριβή) ξυλεία λεηλατώντας τις ζούγκλες στον τρίτο κόσμο. Οι αγελάδες μας, πέρδονται μεθάνιο κατά κολοσσιαίες ομοβροντίες, «ζουν» και θανατώνονται με τρόπο που προσβάλλει την ανθρωπιά μας και καταλήγουν σε προβληματικά γαλακτοκομικά και μπιφτέκια που απειλούν την δημόσια υγεία. Έχουμε αμολήσει μεταλλαγμένες μορφές ζωής στο οικοσύστημα με συνέπειες που θα πλήξουν σαν ντόμινο τις μορφές ζωής που εξελίχτηκαν μαζί μας εδώ κα εκατομμύρια χρόνια. Και εδώ οι ακριβείς συνέπειες ξεφεύγουν από το πλαίσιο των γνώσεων μας, δεν έχουμε ιδέα για το τσουνάμι που θα ακολουθήσει.
•Ο ανταγωνισμός μας με τους υπόλοιπους συγκάτοικους σε αυτόν πλανήτη έχει οδηγήσει σε εξαφανίσεις ειδών και απειλεί με μαζικές εξαφανίσεις που συγκρίνονται άνετα με πλανητικών διαστάσεων καταστροφές του απώτατου παρελθόντος.

Νομίζω ότι όλοι, λίγο-πολύ, ξέρουν ότι αυτά ισοδυναμούν με την ιδιόρρυθμη στάση εκείνου του μυθικού προσώπου που πριόνιζε το κλαδί στο οποίο καθόταν αμέριμνα.
Μοιάζει σαν να τρελαθήκαμε. Μοιάζει σαν να παραείναι παράλογη η στάση του ανθρώπινου είδους.

Είναι δυνατόν; Καλά δεν καταλαβαίναμε τόσα χρόνια τι πριονίζει το πριόνι; Μπορεί να φανήκαμε τόσο αφελείς; εμείς τα ξαδέλφια του Αϊνστάιν, του Νεύτωνα, του Αριστοτέλη, του ανώνυμου εφευρέτη του τροχού;
Την ίδια ερώτηση μπορεί να την κάνει κανείς ατενίζοντας εκ του ασφαλούς τα ερείπια δεκάδων πολιτισμών που εξαφανίστηκαν στο παρελθόν. Δεν έβλεπε, ο απόγονος κάποιας μορφωμένης και ενημερωμένης πλουτοκρατικής ελίτ των Μάγια, ότι το δέντρο που κόβει είναι το τελευταίο;
Η απάντηση στοιχειώνει τα χαλάσματα: Κατηγορηματικά όχι. Φρόντιζε το μικρό ατομικό του συμφέρον, ενώ οι νεκροί γείτονες του, θα έπρεπε να του θυμίζουν ότι έρχεται η σειρά του.
Ο τελευταίος των νεκρών, μια σειράς γεγονότων που θα μπορούσαν να αποτραπούν. Ή όχι;
Διότι αυτό που συμβαίνει τώρα, είναι ακριβώς ότι έπαθαν προ πολλού άνθρωποι λογικοί και σοβαροί, ακριβώς όσο είμαστε και εμείς οι σύγχρονοι.
Η μεγάλη, η τραγικά μεγάλη, διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι για πρώτη φορά συμβαίνει σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτή τη φορά δεν θα υπάρχει κάνεις να στοχάζεται μελαγχολικά πάνω από τα ερείπια και να αναρωτιέται πόσο βλάκες θα μπορούσαν να υπάρξουν οι πρόγονοι του.
Είναι η μοίρα μας να εξαφανιστούμε;
Ή όχι;

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, πλάκωσαν και οι πιστωτές. Τράπεζες, ασφαλιστικές και κάθε είδους επιχειρήσεις που δάνειζαν ανύπαρκτα χρήματα στη φτωχολογιά για σπιτάκι και αυτοκίνητο, στα «κράτη» για υποδομές και «ανάπτυξη», σε εαυτούς και αλλήλους, έκαναν λογαριασμό και βρήκαν ένα μικρό λαθάκι: δεν υπάρχει τζάμπα χρήμα:
Το αεροπλανάκι είναι αεροπλανάκι είτε το εφαρμόζει ο απαταεωνάκος της γειτονιάς είτε το κουμαντάρει η Morgan Stanley. Και η κατάληξη πάντα ίδια: η φτώχεια.

Όχι για όλους. Μην αμφιβάλλετε, αυτοί που φρόντιζαν να παίρνουν πραγματικό ποσοστό σε χρήμα και είδος από την ξέφρενη διακίνηση της ανύπαρκτης φούσκας είναι κατά πολύ πλουσιότεροι. Και εκβιάζοντας με την απειλή του πολιτικού κόστους τις γελοίες τρεμάμενες “ηγεσίες”, έχουν την απαίτηση να χρηματοδοτήσουμε εμείς και πάλι το φαλιρισμένο σύστημα που στήσανε, για συνεχίσει η μπίζνες.



Περιβαλλοντική απειλή και φτώχεια λοιπόν; Η μία να ενισχύει την άλλη σε ένα κατερχόμενο σπειροειδές που οδηγεί μαθηματικά στην εξαφάνιση;

Όχι απαραίτητα. Όχι αν θεωρήσει κανείς ότι οι ίδιοι λόγοι που μας τραβούν προς το γκρεμό της ενεργειακής, τροφικής, σπάταλης και καταστροφικής διαχείρισης των πόρων του πλανήτη είναι και οι ίδιοι που οδηγούν στη μαζική φτώχεια: το κέρδος.

Ιδεολογικά, το φιλελεύθερο όραμα νίκησε κατά κράτος την σοσιαλιστική/κοινωνική/κρατική, πέστε-τη-όπως-αγαπάτε, διαχείριση της ιδιοκτησίας, γιατί πρώτον, υποσχέθηκε αυτόματη ανακατανομή του πλούτου και δεύτερον, γιατί το “άλλο” παράδειγμα απέτυχε παταγωδώς και κατέρρευσε χωρίς να βρει έστω και ελάχιστη υποστήριξη από τους λαούς που είχαν την ατυχία να το βιώσουν.
Και να ‘μαστε σήμερα:
Πίσω από κάθε παράλογη, αντικοινωνική πράξη, πίσω από κάθε κομμένο δέντρο στον Αμαζόνιο, πίσω από κάθε πεισματική άρνηση της παγκόσμιας θέρμανσης, πίσω από κάθε γενοκτονία, πίσω από κάθε κιλό νοθευμένο γάλα θα βρείτε το κέρδος. Δεν χρειάζεται να εμβαθύνετε πολύ.

Και που είναι η αναδιανομή αυτού του κέρδους;
Που είναι τα λεφτά;
Αυτά τα λεφτά, που υποσχέθηκαν οι γκουρού των αγορών και οι θεωρητικοί του καπιταλισμού αλλά και θλιβεροί αλογοσκούφηδες;

Κατά την ταπεινή μου γνώμη μπορεί κανείς να βγάλει δυο συμπεράσματα που φαίνονται και είναι απλά (αλλά καθόλου απλοϊκά):
Πρώτον, το παγκόσμιο πολιτικό σύστημα τα έφαγε τα ψωμιά του. Δεν τα κατάφερε. Και κινδυνεύουμε με ανυπολόγιστη παγκόσμια καταστροφή του ενδιαιτήματος μας.
Δεύτερον, ο καπιταλισμός όπως τον γνωρίσαμε είναι παράγοντας φτώχειας και καταστροφής και σε καμιά περίπτωση δεν οδηγεί στην μαζική ευημερία και ανάπτυξη. Τουλάχιστον, αυτό δεν συνέβη ιστορικά ποτέ, για άξια λόγου χρονικά διαστήματα. Πάντα, η πλουτοκρατική κοινωνική οργάνωση, κατέληξε σε καταστροφικές, μαζικές και γεμάτες πόνο, μετακινήσεις πληθυσμών, πολέμους γενοκτονίες και καταρρεύσεις.

Το λιγότερο στο οποίο θα έπρεπε να ποντάρουμε, πια, είναι, μια άλλη πολιτική και μια άλλη κοινωνική διαχείριση του πλούτου.
Μια τέτοια άλλη πολιτική πρέπει να χαρακτηρίζεται από ευφυΐα, την ηθική της αλήθειας και τη διαφάνειας και τη διεύρυνση της δημοκρατίας.
Επίσης εκ των πραγμάτων πρέπει να είναι μια πολιτική παγκόσμια. Ποιο το όφελος υπό τις παρούσες συνθήκες να αναζητεί κανείς τη μικρή ουτοπία σε ένα και μόνο χώρο; Είμαστε στο ίδιο καζάνι (κυριολεκτικά), με τους συμπολίτες όπου γης.

Δεν το έχω μυστικό ότι πιστεύω στην αναγέννηση της αριστεράς μέσα από τον καπνό.
Της αριστεράς που πρέπει να ξαναδεί με δημιουργικό μάτι τις καταβολές της άλλα χωρίς την μεταφυσική θεολογία τους.

Έχω τη γνώμη ότι οι μεγαλύτερες επινοήσεις της ανθρώπινης φυλής είναι η δημοκρατία και η επιστημονική σκέψη.
Η πρώτη γιατί είναι το μόνο ασφαλές σύστημα αμοιβαίων συμβιβασμών και εξασφάλισης κοινής επιβίωσης χωρίς αλληλοεξόντωση. Και στηρίζεται στη λογική.
Η δεύτερη γιαπί είναι ο μόνος γνωστός τρόπος για συμφωνήσουμε πάνω σε αντικειμενικές αλήθειες. Ένα κι ένα κάνουν δυο μέχρι κάποιος να μας αποδείξει (πάλι με τη λογική) ότι κάνουμε λάθος.
Η αριστερά πρέπει να ξαναβρεί το νήμα που την ένωνε με αυτές τις δυο μεθόδους. Το νήμα που κόπηκε βίαια από τις γραφειοκρατικές νομενκλατούρες. Τόσο στην πρώην ΕΣΣΔ όσο και στο τελευταίο γκρουπούσκουλο. Και φυσικά και στα τρία ωραία μεγάλα κόμματα της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας.
Η αριστερά πρέπει να αναθεωρήσει και να αναθεωρεί διαρκώς την άποψη της για τη φύση του ανθρώπινου όντος και της ατομικής ιδιοκτησίας. Να υπερασπιστεί με πάθος τον βαλλόμενο από τους φασιστο-θεούσους δαρβινισμό και να αντλήσει πλούσια συμπεράσματα από αυτόν. Η αριστερά του μέλλοντος οφείλει να είναι επιστημονική και πρώτα και κύρια εξελικτική.

Ιστορικά, αυτά που έφεραν την ανθρωπότητα μέχρι εδώ με επιτυχία είναι η προσήλωση της στην κοινωνικότητα, και η αξιοποίηση της ατομικής πρωτοβουλίας και επινοητικότητας. Τίποτα από τα δύο τελευταία δεν είναι χάρισμα του καπιταλισμού. Μην ακούτε κουραφέξαλα.
Αυτό που μας καταστρέφει με όλο και αυξανόμενη ταχύτητα είναι το ιερό δισκοπότηρο του φιλελεύθερου καπιταλισμού: το κέρδος.
Αν μπορούμε να βγούμε από την παγκόσμια κρίση ιδεών, τροφής, ενέργειας, ένδειας, αμορφωσιάς και καταστροφής των πόρων του πλανήτη, αν υπάρχει μια τελευταία ελπίδα, αυτή βρίσκεται στη διαμόρφωση μιας νέας αριστερής συμμαχίας, που οι συνιστώσες της θα είναι διανοητές από επιστημονικούς χώρους, ομάδες και οργανώσεις πολιτών, μη κυβερνητικές και εθελοντικές δυνάμεις, στρατευμένες σε ένα σχέδιο σωτηρίας του πλανήτη και της αγοράς. Της αγοράς της αμοιβαίας κερδοφόρας ανταλλαγής και όχι του στυγνού/ανήθικου/αντικοινωνικού και αντιπεριβαλλοντικού κέρδους.
Πάντως δεν θα καταφέρουμε αν κάτσουμε στον καναπέ ή αν λέμε χαριτωμένα εκτονωτικά καλαμπούρια για τα έντερα του τελευταίου γραφειοκράτη από τα οποία φαντασιώνουμε κρεμασμένο τον τελευταίο καπιταλιστή.
Ή αν θεωρούμε ότι κάποιος άλλος σοφότερος θα βρει την άκρη για πάρτη μας.

Τι είναι πιο σημαντικό; Αν θα έχουμε πρωθυπουργό τον Κώστα ή πρόεδρο τον Ομπάμα;
Αν θα έχουμε ακριβό πετρέλαιο ή ακριβό ρωσικό αέριο;
Τίποτα από αυτά.
Πριν από έξη χρόνια βλέποντας σαν (επιεικώς) βλαβερή προοπτική την διακυβέρνηση από τη Νέα Δημοκρατία και μια και ο Γιώργος Παπανδρέου φαινόταν ανοιχτός στο ενδεχόμενο να διαλύσει το Πασόκ μέσα στον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο, τον υποστήριξα με πάθος που αιφνιδίασε πρώτα απ’ όλα τον ίδιο. Άκουσα τα εξ αμάξης από φίλους και άγνωστους, μέχρι και χρηματισμό υπαινίχτηκαν κάτι δισέγγονα του Στάλιν που κατοικούν στο Συνασπισμό.
Αποδείχτηκε ότι είχα δίκιο στο να ζητώ τη διάλυση του Πασόκ αλλά ότι είχα άδικο σε ότι αφορά τον Παπανδρέου. Δεν είχε ούτε καθαρές ιδέες, ούτε τα κότσια (που πηγάζουν πάντα από ιδέες και όχι από κάποιο μεταφυσικό τσαμπουκο-γονίδιο).
Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε το χειρότερο δυνατό Πασόκ στα χέρια μας: όλοι μέσα. Και λαμόγια και καιροσκόποι της εξουσίας και άχρηστο. Στοιχισμένοι πίσω από τον κληρονομικό (όπως αποδείχτηκε στην παροδία-ιδεολογική “μάχη” για την προεδρία) ηγέτη του, περιμένουν υπομονετικά να καταλάβουν κρατικές θέσεις.

Αποδείχτηκε ότι είχα δίκιο να θεωρώ επιζήμια τη Νέα Δημοκρατία (όπως λέει κι ένα έξυπνο ανέκδοτο, αυτοί, ακόμα και αν βάλει ο θεός το χέρι του, είναι ικανοί το δαγκώσουν).
Μίλησα πρώτος πριν τρία και βάλε χρόνια, για κυβέρνηση Καραμανλή-Ρουσόπουλου και φαίνεται ότι είχα δίκιο. Ο πρώτος, με μοναδικό προσόν τον πολιτικό αμοραλισμό της λατρείας της πρωθυπουργικής θέσης, δεν ξέρει τίποτε, δεν κάνει καλά τίποτε, δεν έχει πολύ συχνά, καν επίγνωση της πραγματικότητας που υπάρχει έξω από τα μέσα ενημέρωσης. Ο άλλος, ο “άνθρωπος του”, ικανός για λαϊκίστικους “χειρισμούς” της αλήθειας, είναι το ιδεολογικό πρωτότυπο όχημα του φασισμού. Έτσι ξεκίνησε την καριέρα του ο Γκέμπελς, και έτσι βρέθηκε σε θέση εξουσίας ο Χόνεκερ στη Γερμανία για να αναφέρω μόνο δυο διαβόητους Γερμανούς. Η διαφορά είναι, ότι ο δικός μας, έχει και καλές άκρες στους βαρόνους των Μέσων. Εκσυγχρονισμός...!
Ο Καραμανλής βρίσκεται στο κατώφλι της επικινδυνότητας για όλους μας. Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι είναι πρόθυμος να θυσιάσει στην πυρά και το σκοτεινό Ρουσόπουλο αλλά και τον Αλογοσκούφη μπας και εξευμενίσει τις δημοσκοπήσεις η μυρωδιά της σάρκας. Το χειρότερο είναι ότι προχωράει σε παραβίαση της δημοκρατίας με κάθε μέσο και κάθε τρόπο αρκεί να κρατηθεί στην πρωθυπουργία.
Δεν το κάνει τώρα, το έκανε με “επιτυχία” στην υπόθεση των υποκλοπών, των Πακιστανων, των πυρκαγιών, των δομημένων ομολόγων, του τριχίλιαρου και των πρόωρων εκλογων.

Δε μου λέει τίποτα μια πιθανή κυβέρνηση Πασόκ με πρωθυπουργό το Γιώργο και αντιπρόεδρο το Βενιζέλο. Ούτε μια κυβέρνηση συνασπισμού με ρυθμιστή τον Αλαβάνο.
Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος. Το πολιτικό σύστημα (ελληνικό και διεθνές) είναι ακατάλληλο για τις συνθήκες.
Αποτελείται από μηχανισμούς και πρόσωπα προσανατολισμένα στην εκλογική επιτυχία. Εκ των πραγμάτων ο ορίζοντας τους, αφορά την τετραετία και τίποτα άλλο.

Με κάθε επιφύλαξη και περιορισμένη αισιοδοξία, θα φροντίσω, όσο περνάει από το χέρι μου να στείλουν οι Οικολόγοι Πράσινοι έναν βουλευτή στο ευρωκοινοβούλιο. Και βλέπουμε.

Δημοσιεύτηκε ελαφρά συντομότερο στην Athens Voice στις 23 Οκτ. 2008