Χρειαζόμαστε, ως τελευταία ευκαιρία, μια δημοκρατική αλλά και πολιτισμική επανάσταση. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία που μας χρησίμευσε για να βγούμε από το παγκόσμιο δίλημμα μεταξύ των διαφόρων απολυταρχιών του περασμένου αιώνα, τελείωσε. Ιστορικά, εξέπνευσε. Ζούμε τις τελευταίες μέρες της. Αιωνία της η μνήμη.
Αναδύονται πιεστικά, για πρώτη φόρα μετά τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, νέα δικαιώματα. Το δικαίωμα του οικοσυστήματος αλλά και την καλλιεργήσιμης γης σε αξιοπρεπή, βιώσιμη, ανάπαυλα από την ανθρώπινη δραστηριότητα, το δικαίωμα του πολίτη να θεωρεί τον εαυτό του μέρος του περιβάλλοντος και όχι μόνο της ανθρώπινης κοινωνίας, τα δικαιώματα των ζώων και πιθανόν αρκετά ακόμη.
Η Δημοκρατία πρέπει να διευρυνθεί τόσο ‘ποσοτικά’ ώστε να καθιερώσει την άμεση διαβούλευση ανάμεσα σε κοινότητες, κινήσεις πολιτών και τις εκφράσεις του κράτους όσο και ποιοτικά, ώστε να συμπεριλάβει στις αρχές και τις διαδικασίες της τα υποκείμενα των νέων δικαιωμάτων.
Για να το πω όσο πιο απλά γίνεται: πρέπει να βάλουμε στο δημοκρατικό παιχνίδι, τόσο ανθρώπους, όσο ζώα αλλά και βλάστηση. Ακόμα, δικαιώματα διεκδικούν, έννοιες και πράγματα. Οι ‘οικονομικοί’ μετανάστες της νέας εποχής είναι τόσο πρόσφυγες όσο και οι αντιφρονούντες σε δικτατορίες ή τα θύματα κάποιας γενοκτονίας. Τα οικοσυστήματα δεν ψηφίζουν, αλλά πρέπει να αποκτήσουν θεσμικά κατοχυρωμένη φωνή, τα ποτάμια, ο υδροφόρος ορίζοντας και οι παραλίες έχουν δικαιώματα βιωσιμότητας. Η ατμόσφαιρα της Γης αδυνατεί να παραστεί στα ανθρώπινα δικαστήρια αλλά έχει ηχηρά επιχειρήματα.
Με δυο λόγια, αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο όχι ως κτήμα ή/και κτήση μας αλλά να περιλαμβάνουμε τον εαυτό μας ως νοήμον συστατικό του. Δεν είμαστε σε θέση να ζήσουμε χωρίς να αποκαταστήσουμε μια βιώσιμη συμβιωτική σχέση με μικρόβια, έντομα, βλάστηση, περιβάλλον και τους συγγενείς μας τα ζώα.
Κατά συνέπεια, έχουμε ανάγκη και από μία παραγωγική/καταναλωτική επανάσταση που θα αλλάξει κατ’ αρχήν εμάς τους ίδιους. Η σπατάλη πόρων είναι αντικοινωνική είτε τη διαπράττουν επιχειρήσεις, είτε κρατικές συνιστώσες όπως οι κυβερνήσεις και οι δήμοι, είτε ατομικά οι πολίτες. Αυτά, θα πρέπει να διαμορφώσουν ένα νέο πλαίσιο υποχρεώσεων, φορολογικών ρυθμίσεων, και ηθικής. Το ‘πληρώνω και σπαταλάω/ρυπαίνω όσο θέλω’ δεν είναι αποδεκτό πλέον από τις ανθρώπινες κοινωνίες.
Από μια άποψη, είναι ιστορικά ευτυχής η συγκυρία.
Η οξύτατη περιβαλλοντική κρίση που έχει για κορυφή της την κλιματική αλλαγή συνδυάζεται στις μέρες μας με μια οικονομική κρίση που ανέτρεψε το θεμελιώδες ιδεολόγημα του φιλελεύθερου καπιταλισμού ότι το κέρδος είναι ανώτατη ηθική αξία. Ότι το κέρδος συσσωρεύει πλούτο που αργά ή γρήγορα θα διαχυθεί στην κοινωνία για την κάνει καλύτερη.
Αντίθετα, φάνηκε ότι χρειαζόμαστε επενδύσεις σε κοινωνικά αγαθά που είναι κοινό κτήμα: υγεία, γνώση, ελεύθερο χρόνο. Ο πλούτος πρέπει να διαχέεται και μόνο το πλεόνασμα του είναι ηθικά αποδεκτό να συσσωρεύεται.
Η ρεμούλα που οδήγησε μια ολόκληρη κοινωνία σε απάθεια απέναντι στη διαφθορά δείχνει να έχει ξεσηκώσει ένα δυναμικό, μη βίαιο κύμα, στο οποίο καλούνται να κολυμπήσουν όσοι είναι σε θέση να πιάσουν το μήνυμα και έχουν φυσικά και το ηθικό ανάστημα και την ανιδιοτέλεια να το κάνουν.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι δεν είναι παρά μια και μόνο συνιστώσα, μια πολιτική έκφραση, αυτού που μπορεί να αναδειχθεί σε νέο πόλο μέσα στις ανθρώπινες κοινωνίες. Ενός πόλου που έχει και τη γνώση και την εμπειρία να δρα τοπικά αλλά και να κοιτάζει προς το παγκόσμιο και διεθνές κίνημα για βιώσιμη ανάπτυξη.
Οι άλλες συνιστώσες είναι οι κινήσεις ενεργών πολιτών σε όλο το φάσμα, από τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα μέχρι τους ακτιβιστές του περιβάλλοντος.
Έχοντας συνεργαστεί με τους Οικολόγους Πράσινους γι’ αυτές τις κρίσιμες ευρωπαϊκές εκλογές, έχοντας γυρίσει την Ελλάδα, από την Κρήτη και την Πελοπόννησο μέχρι τη Μακεδονία τη Ρούμελη, τη Θεσσαλία και τα Ιόνια, τολμάω να ενώσω κι εγώ τη φωνή μου με το φάντασμα που πλανιέται πάνω από Ευρώπη και ολόκληρο τον πλανήτη: ‘Θέλουμε τον Κόσμο και τον θέλουμε τώρα, σε λίγο θα είναι αργά’.
Παρακαλώ ψηφίστε την Κυριακή 7 Ιουνίου, 2009.
